De kameel achter mij is een vriendin voor het leven. Zachtjes krabbel ik op haar kop als ze zo nu en dan langs zij komt.
Bovenop mijn eigen schommelstoel zit ik te genieten.


De openhaard is opgestookt in de eetkamer.
Onbijt met honing, jam, La Vache qui rit met pannenkoeken, lavash en sterke Nescafé. Binnen is het bloedheet, buiten ijskoud.

Vanuit de ‘Gorge du Dade’ rijdt Sait dieper de woestijn in.
Het is droog en grillig en adembenemend mooi. Regelmatig stoppen we om te genieten van mooie vergezichten.
We zijn niet alleen. Veel reizigers zijn onderweg, toeristen busjes, motoren, 4wd, campers vormen een trage slang door woestijn.

De Berber huizen gaan op in de omgeving. Als ze wegspoelen worden stenen huizen neer gezet in plaats van de bewerkelijke lemen kasteeltjes.
In één van de dorpen krijgen we een rondleiding en uitleg over Berbers en nomaden.
‘Berbers wonen in dorpen en nomaden ook, in de winter’.
De gids vraagt of zijn uitleg duidelijk is. Voor de zekerheid legt hij het nog een keer uit.
Schaap is zacht. Kameel is stug. En dan is er ook nog zijde, deze komt van de agave. Wol wordt eerst gewassen, dan gekaard en vervolgens gesponnen.
‘By hand, no pedal’.
De kleuren komen van saffraan, indigo en papaver.
‘All natural’.
Fixeren van de kleur gebeurt met zout en azijn. Daarna wordt gewassen, veel gewassen, heet en koud.
‘Many times’.
In een verticale rechthoeken worden de kleden met de hand geweven.
We zijn in een verkoop show terecht gekomen. In een snel tempo vliegen de tapijten aan ons voorbij. Nergens goedkoper en met eeuwige garantie.
We vertrekken met lege handen.
Naast de moskee staat een oude Peugeot ingebouwd op de vuilstortplaats. Een jongetje komt aangerend en neemt plaats achter het stuur. Zijn eigen speelgoed auto.
‘Surat surat’.
Als ik hem heb vastgelegd houdt hij zijn hand op voor geld.
Onze gids met zijn mooie kop en tulband maakt zich hier ook schuldig aan. Hij doet een suggestie voor een tip, 250 dirham per persoon, zou fijn zijn. Een tip ontvangen voor? Voor mooi te zijn!

De Sahara is vlak met stenen en kleine pollen gras, allemaal dezelfde tint grijs. De Sahara is grillig met kleine krachtige heuvels en brede droge rivier beddingen. De Sahara is kaal en stoffig. De Sahara is fris en groen met palmen en kleine landbouwvelden als er water is. De Sahara glinstert door plastic en glas scherven, valse edelstenen tussen de grijze stenen.

De Sahara is niet alleen zand.
Aan het eind van de middag ruilen we de 4wd in voor kamelen. In de karavaan klinkt het geluid van borrelende waterpijpen, afkomstig van de kamelen. Lange schaduwen lopen met ons mee.
Hoog bovenop een duin zien we de zon ondergaan en wordt het koud.
In het kamp brand een vuur waar we ons aan opwarmen. De slagschepen van de woestijn liggen in de volle maan uit te rusten van de tocht.
Na het avond eten maken de camelboys opdwepende muziek.
Met de geluiden van de nacht vallen we in slaap.

Als een prinses word ik wakker naast mijn eigen prins. Geheel gekleed met mijn jas als een bontmuts om mijn hoofd onder 3 dekens.
Het is vroeg, de zon is nog niet op. In het maanlicht liggen de kamelen borrelend op ons te wachten onder de fonkelende sterren.
Voor zonsondergang vertrekken we op de kamelen.
Het licht van de opkomende zon achter de duinen kleurt de omgeving langzaam rood. En het is stil, heerlijk stil. Sporen van kleine dieren, vers gegraven holletjes in het zand.
De zon bereikt de duin toppen, het wordt gelijk warmer. Wat draait de aarde toch snel.

De kameel achter mij is een vriendin voor het leven. Zachtjes krabbel ik op haar kop als ze zo nu en dan langs zij komt.
Bovenop mijn eigen schommelstoel zit ik te genieten.
‘Plof plof’.
De grote platvoeten stappen rustig door het zand. Af en toe een borrelend geluid.
‘Plof plof’.

Na anderhalf uur komen we terug uit de woestijn bij de 4wd, de kortste terugweg na gistermiddag de langste omweg te hebben genomen.
Het landschap trekt langs ons voorbij. In colonne rijden we terug uit de woestijn, richting Marrakech. Zeker tien uur heeft Said ons verteld.
Van vlak naar glooiend, maar nog steeds kaal. Met de Atlas in zicht. De Sahara heuvels liggen erbij als Dividivi bomen. Gevormd door de wind, uit steeds dezelfde richting.

©HIRUNDO_hetjuffie_pauline

Links en bronnen:
Lavash, Berbers, Dirham, Dividivi, Sahara, Atlas.

Sabra, een weefsel gemaakt van plantaardige vezels, wordt ook wel plantaardige zijde of cactuszijde genoemd als de vezels afkomstig zijn van de Agave. Voor de Marokkaanse kunstnijverheid wordt sabra, gebruikt voor talrijke produkten, zoals: voor het weven, textiel, vloermatten en kussens.